Nhiều địa phương kêu khó khi tạm dừng thanh toán BT

Việc tạm dừng lấy đất công đối ứng cho các nhà đầu tư tại dự án BT đang khiến nhiều địa phương lo ngại ảnh hưởng tới dòng đầu tư, phát triển.

Bộ Tài chính cũng thừa nhận việc xây dựng nghị định về thanh toán tài sản công cho nhà đầu tư BT rất khó vì liên quan nhiều quy định pháp luật khác nhau dẫn tới phải tạm dừng thanh toán.


Tạm dừng thanh toán chứ không phải dừng dự án

Trong buổi họp báo chuyên đề về xử lý khoảng trống pháp lý trong việc sử dụng tài sản công để thanh toán dự án BT diễn ra tại TP. Hà Nội vào đầu tháng 10/2018, ông Nguyễn Tân Thịnh, Phó cục trưởng Cục Quản lý công sản, Bộ Tài chính khẳng định, từ ngày 1/1/2018 các tỉnh thành trên cả nước sẽ dừng sử dụng tài sản công thanh toán cho nhà đầu tư thực hiện dự án BT chứ không phải là dừng dự án như một số tỉnh đang hiểu nhầm.

Ông Thịnh cho hay, Bộ Tài chính chỉ quản lý khâu thanh toán, còn liên quan tới các vấn đề khác của dự án như ký hợp đồng, thực hiện dự án… sẽ do các bên liên quan. Trong khi đó Nghị định sử dụng tài sản công thanh toán cho nhà đầu tư khi thực hiện dự án BT chưa thể ban hành do vướng nhiều khó khăn.

Ông Thịnh phân tích: "Luật quản lý sử dụng tài sản công có hiệu lực từ ngày 1/1/2018. Về nguyên tắc luật có hiệu lực thì văn bản quy định chi tiết phải có hiệu lực theo. Hiện tại, Chính phủ cũng đã ký ban hành 16 Nghị định và Quyết định của Thủ tướng quy định chi tiết về việc sử dụng tài sản công. Với Nghị định sử dụng tài sản công thanh toán cho nhà đầu tư khi thực hiện dự án BT, ngay trong quá trình xây dựng luật, Bộ Tài chính đã có dự thảo. Tờ trình dự thảo đã được bộ này hoàn thiện chưa đến một tháng sau khi Thủ tướng có quyết định về danh mục phân công cơ quan chủ trì soạn thảo các văn bản chi tiết".

Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp và các bộ ngành liên quan cũng rất khẩn trương trong việc soạn thảo, trình dự thảo Nghị định. Dự thảo cũng được Thủ tướng, Phó thủ tướng cho ý kiến chỉ đạo để hoàn thiện. Ngoài ra, Văn phòng Chính phủ cũng đã lấy ý kiến bằng văn bản của các thành viên Chính phủ, Thường trực Chính phủ và đưa ra bàn thảo. Sau phiên họp, Chính phủ đã có Nghị quyết giao bộ, ngành liên quan tiếp tục hoàn thiện nhiều nội dung cả về đầu tư, sử dụng tài sản công để thanh toán cho nhà đầu tư dự án BT.

Tuy nhiên, ông Thịnh cũng cho biết trong quá trình xây dựng dự thảo nghị định này gặp nhiều khó khăn vì liên quan nhiều vấn đề, quy định pháp luật khác nhau như: đầu tư, đất đai, đặc biệt là xác định giá trị quyền sử dụng đất để đảm bảo theo giá thị trường, tránh thất thoát. "Chính phủ rất thận trọng trong việc hoàn thiện Nghị định trước khi ban hành", ông Thịnh nói.

Ông Thịnh cho hay kể từ khi Luật Đầu tư công có hiệu lực từ ngày 1/1/2018 mà dự thảo Nghị định chưa được ký ban hành, Bộ Tài chính đã biết sẽ xuất hiện khoảng trống pháp lý như hiện nay. Ngay từ tháng 1/2018, Bộ Tài chính đã có văn bản báo cáo Thủ tướng để xin ý kiến về việc xử lý một số nội dung, trong đó có nội dung sử dụng tài sản công thanh toán cho nhà đầu tư BT. Chính phủ sẽ có chỉ đạo xử lý việc này.

"Trên cơ sở đó, Bộ Tài chính đã có văn bản hướng dẫn và lưu ý bộ, ngành, địa phương thực hiện đúng theo quy định pháp luật. Bởi khi chưa có quy định về thẩm quyền sử dụng tài sản công thanh toán. Nếu thanh toán rồi mà không đúng quy định thì xử lý rất khó khăn", ông Thịnh cho biết thêm.

Địa phương mong đối thoại với Bộ Tài chính

Trên thực tế, việc luật đã có hiệu lực trong khi chưa có nghị định thi hành khiến nhiều chuyên gia và doanh nghiệp cho rằng các nhà đầu tư tham gia dự án BT sẽ gặp nhiều rủi ro. Đặc biệt là việc khó nhận được bàn giao mặt bằng công trình dự án BT. Cùng với đó là việc chậm nhận được mặt bằng quỹ đất thanh toán đi kèm dự án nhất là trong trường hợp quỹ đất thanh toán chưa giải phóng mặt bằng mà nhà đầu tư đã ứng tiền cho cơ quan Nhà nước để thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng. Nhưng nếu không hoàn thiện đầy đủ hành lang pháp lý, các tỉnh không làm đúng quy định thì các hợp đồng BT sẽ tạo kẽ hở để cho nhiều doanh nghiệp chuộc lợi gây thất thoát tài sản nhà nước.